Ο ΣΥΡΙΖΑ τολμά να σκεφτεί "εκτός πλαισίου"

Η αλλαγή της μνημονιακής πολιτικής έχει καταστεί ζήτημα συλλογικής επιβίωσης. Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ, ως η μοναδική πολιτική δύναμη που έχει τις προϋποθέσεις να την ανατρέψει, παρ’ όλα του τα λαϊκιστικά ολισθήματα, αποτελεί μονόδρομο. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν η ελληνική καταναλωτική κοινωνία που επί χρόνια αντάλλασσε την ψήφο της με διορισμούς θα ψηφίσει – έστω και τώρα – Αριστερά. Ενδεχομένως, αν ο ΣΥΡΙΖΑ της παρουσιάσει κάτι πιο ελπιδοφόρο και εθνικά αξιοπρεπές από το σχέδιο εκπτώχευσης που εφαρμόζεται πάνω της σήμερα.
Με τέτοιες προσδοκίες, εύλογο ήταν το ενδιαφέρον που προκάλεσαν οι δίδυμες – καθότι εν πολλοίς συγκλίνουσες κατά τις θέσεις που εκφράστηκαν – και πρώτες μετά το συνέδριο συνεντεύξεις των δύο κορυφαίων οικονομικών στελεχών, των Γ. Δραγασάκη και Γ. Σταθάκη, την περασμένη Κυριακή. Οχι ότι έλειψαν οι ασάφειες – π.χ. ο Γ. Δραγασάκης είπε περισσότερα γι’ αυτά που δεν πιστεύει και δεν θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ παρά γι’ αυτά που πιστεύει και θα κάνει. Ούτε ότι εκδιπλώθηκε κάποιο συγκροτημένο σχέδιο για την οικονομία. Υπήρξαν ωστόσο δύο νέα θετικά στοιχεία.

Το πρώτο ήταν η οριστική επιβεβαίωση του συμβιβασμού του ΣΥΡΙΖΑ με την αμείλικτη λογική των περιορισμένων πόρων. «Δεν επιδιώκουμε αναβίωση της πολιτικής των ελλειμμάτων, πράγμα άλλωστε ανέφικτο από τη στιγμή που δεν υπάρχει η δυνατότητα κρατικού δανεισμού» (Δραγασάκης). «Η δημοσιονομική ισορροπία δεν απαιτεί δανειακούς πόρους» (Σταθάκης). Το βήμα της κατηγορηματικής αναγνώρισης των δημοσιονομικών περιορισμών είναι πολύ σημαντικό για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης που στην αρχή της κρίσης υποστήριζε ότι η ελληνική χρεοκοπία ήταν απάτη για να μειωθούν οι μισθοί και επί δύο ολόκληρα χρόνια επέμενε σε ρητορικές άρνησης και μπουρδουκλώματος που δεν έπειθαν ούτε τους οπαδούς του. Δεν πρέπει να υπάρξουν άλλα πισωγυρίσματα σε λαϊκισμούς αν είναι να ενισχυθεί η πειστικότητά του.

Το δεύτερο θετικό στοιχείο ήταν η αναφορά – για πρώτη φορά – σε «μη συμβατικές λύσεις και ετερόδοξα μέτρα», που «σε συνδυασμό με τις συμβατικές λύσεις και τα ορθόδοξα μέτρα», μπορούν να ανακόψουν την ελεύθερη πτώση της ελληνικής οικονομίας (Δραγασάκης). Οι συμβατικές λύσεις και τα ορθόδοξα μέτρα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κατά βάση γνωστά: μεταφορά φορολογικών βαρών από τα φτωχότερα στα πιο ευκατάστατα στρώματα, αναδιάρθρωση χρεών των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων, αναδιάρθρωση δαπανών με σκοπό την αντιμετώπιση της μεγάλης φτώχειας και την ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων. Ολα τους ακούγονται ωραία και κανείς δεν αμφιβάλλει ότι μια κυβέρνηση αυτού του κόμματος θα ανακούφιζε κάπως τους ανέργους και τα φτωχότερα νοικοκυριά. Ομως η παραδοσιακή λογική αυτού του κόμματος περί αύξησης των φόρων και μη μείωσης των δαπανών είναι απίθανο να καταφέρει να στηρίξει την ελληνική οικονομία υπό τις τρέχουσες συνθήκες – που όχι μόνο δεν επιτρέπουν την παραγωγή εισοδημάτων και κερδών αλλά κι ευνοούν τη φυγή επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων προς τις γείτονες χώρες χαμηλής φορολογίας (Κύπρος, Βουλγαρία).

Αντίθετα, τα μη συμβατικά μέτρα έχουν περισσότερη ουσία. Ο Γ. Δραγασάκης μίλησε «για εισαγωγή συμπληρωματικού νομίσματος μέσω της έκδοσης ομολόγων ειδικού σκοπού, για άσκηση επιρροής επί της πιστωτικής πολιτικής ώστε οι περιορισμένοι πόροι να κατευθυνθούν εκεί που επιβάλλουν οι προτεραιότητες της πολιτικής και όχι το συμφέρον των τραπεζών, για εισαγωγή μέτρων για τη βραχυπρόθεσμη αποθάρρυνση των εισαγωγών και για επηρεασμό των διαρθρωτικών μη εργασιακών παραγόντων του κόστους παραγωγής». Οι προτάσεις αυτές μαρτυρούν ορθή αντίληψη των πραγματικών αιτιών της κρίσης που έχουν να κάνουν με το εμπορικό και παραγωγικό έλλειμμα της χώρας και όχι με το κόστος εργασίας. Χαρακτηρίζονται από πολιτική τόλμη – η εισαγωγή συμπληρωματικού νομίσματος προκειμένου να μη χάνονται βιώσιμες επιχειρήσεις και θέσεις εργασίας από έλλειψη ρευστότητας και μόνο έχει προταθεί από αρκετούς οικονομολόγους και αναλυτές από όλο το πολιτικό φάσμα (Βερούτης, Μάρδας, Κάντζας, Παπαδημητρίου, Βαρουφάκης κ.ά.), αλλά ο Γ. Δραγασάκης γίνεται ο πρώτος πολιτικός που τολμά να τις υιοθετήσει. Τέλος, αντιπροσωπεύουν μια έμπρακτη απόρριψη του νεοφιλελεύθερου προτύπου το οποίο π.χ. αποδέχεται την κρατική παρέμβαση στους μισθούς αλλά όχι στο υπόλοιπο κόστος παραγωγής με αποτέλεσμα την παρούσα εκτρωματική κατάσταση της Ελλάδας που οδεύει προς μισθούς Αφρικής με τιμές Ελβετίας ή εμπιστεύεται ακόμη απεριόριστα τις τράπεζες –παρά τις φούσκες που δημιούργησαν– και σηματοδοτούν τη στροφή σε μια πολύτιμη αντίληψη που δίνει την πρωτοκαθεδρία στην πολιτική.

Και το ΠΑΣΟΚ, που σχολίασε δηκτικά ότι όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Κατ’ αρχάς το ΠΑΣΟΚ, που βαρύνεται με πολλαπλές ιστορικές ευθύνες για την οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας, καλόν είναι να αρχίσει να τις ξεπλένει εξηγώντας επιτέλους στον κόσμο τις διαφορές του ευρώ από τη δραχμή και τι σημαίνουν για τη χώρα. Δευτερευόντως, για όσους δεν το έχουν καταλάβει, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση παραβίασε πρώτη τις αρχές της για να αντιμετωπίσει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που δημιουργήθηκε τον Απρίλιο στην Κύπρο. Αφού υπάρχει προηγούμενο γιατί να μην το εκμεταλλευθεί μια ελληνική κυβέρνηση; Είναι πιο σωστό να καταρρέουμε με τα χέρια σταυρωμένα;
Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα τολμήσει πράγματι να εφαρμόσει μη συμβατικά μέτρα. Γιατί αν δεν το τολμήσει και υποκύψει στους εκβιασμούς των Γερμανών, όσο καλές κι αν είναι οι προθέσεις της, με δεδομένη τη θέση της για παραμονή στο ευρώ, θα λειτουργήσει απλά ως σωσίβιο του συστήματος. Κι εκεί δυστυχώς θα έχει αποτύχει. Ταυτόχρονα με δεδομένη την πολιτική πόλωση που βαθαίνει μέσα στην ελληνική κοινωνία, μπορεί να δούμε ένα μεγάλο μέρος δεξιών να στρέφονται προς τη Χρυσή Αυγή και τότε να έχουμε άλλα κοινωνικά δράματα.